สารรักษ์หัวใจตอนที่ ๑๑ การเลือกประเภทอาหารเพื่อสุขภาพของผู้เป็นเบาหวาน ๑. อาหารที่ไม่ควรรับประทาน (๑.๑) น้ำนมรสหวาน เช่น นมปรุงแต่งรสต่างๆ ไมโล โอวัลติน โยเกิร์ตรสผลไม้ นมข้นหวาน ยาคูลท์ (๑.๒) น้ำอัดลมทุกชนิด รวมทั้งเครื่องดื่มชูกำลัง และเครื่องดื่มพลังงานต่ำที่โฆษณาสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน (๑.๓) ของขบเคี้ยวทอดกรอบ เช่น ปาท่องโก๋ กล้วยแขกทอด ข้าวเม่าทอด อาหารชุบแป้งทอดต่างๆ ถั่วลิสงทอด ข้าวเกรียบทอด เมล็ดมะม่วงหิมพานต์อบ (๑.๔) ขนมทุกชนิด เพราะปรุงจากแป้ง น้ำตาล ไข่ เนยสด มาการีน กะทิ มะพร้าว ได้แก่ ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง เค้ก คุกกี้ สาคูไส้หมู ขนมเป็นชิ้น เช่น ขนมชั้น สังขยาฯ ข้าวเกรียบปากหม้อ ถั่วแปบ เป็นต้น ขนมราดหน้าด้วยกะทิ เช่น เต้าส่วน ปลากริมไข่เต่า ครองแครง สาคูเผือก-มัน ข้าวเหนียวถั่วดำ ข้าวเหนียวเปียก กล้วยบวชชี แกงบวดฟักทอง เผือก มัน ไอศกรีม ขนมใส่น้ำแข็งราดน้ำเชื่อม (๑.๕) ผลไม้หวานจัด เช่น ทุเรียน มะขามหวาน ลำไย ละมุด น้อยหน่า ขนุน อ้อย องุ่น มะม่วงสุก (๑.๖) ผลไม้เชื่อม-ดอง-กวน เช่น มะม่วงกวน กล้วยเชื่อม มะขามแช่อิ่ม แยมผลไม้ต่างๆ เยลลี่ (๑.๗) น้ำผลไม้ เช่น น้ำส้มคั้น น้ำมะเขือเทศ น้ำอ้อย น้ำผึ้ง น้ำตาลสด น้ำลำไย (๑.๘) ผลไม้ในน้ำเชื่อมบรรจุกระป๋อง เช่น เงาะ ลิ้นจี่ สับปะรด ลำไย แห้ว (๑.๙) ผลไม้ตากแห้ง เช่น กล้วยตาก ลูกเกด ลูกพลับแห้ง อินทผาลัมแห้ง (๑.๑๐) อาหารหมักดอง อาหารตากเค็ม อาหารรสเค็มจัด บรรจุกระป๋องหรือถุง เช่น เต้าเจี้ยว เต้าหู้ยี้ ปลาร้า ผักดอง มันฝรั่งอบกรอบ ถั่วเคลือบแป้ง-กะทิอบ

๒. อาหารที่รับประทานได้แต่จำกัดจำนวน

๒.๑ ประเภทน้ำนม เช่น น้ำนมสดรสจืด น้ำนมพร่องมันเนย น้ำนมผสมคืนรูปชนิดจืด น้ำนมสดระเหย (นมข้นจืดระเหยเอาน้ำออกบางส่วน) นมผงธรรมดา นมผงพร่องไขมันเนย นมเปรี้ยว นมถั่วเหลือง

๒.๒ ผลไม้ เช่น ส้ม กล้วย สับปะรด มะละกอ แตงโม เงาะ ผลไม้เหล่านี้ ถ้ารับประทานมากเกินไปจะทำให้น้ำตาลในเลือดสูง ควรรับประทานตามปริมาณที่กำหนดให้แต่ละมื้อ

๒.๓ อาหารจากข้าว แป้ง น้ำตาล เช่น ข้าวเหนียว ข้าวเจ้า ก๋วยเตี๋ยว บะหมี่ ขนมปัง ขนมจีน มักกะโรนี เผือก มัน ข้าวโพด มันฝรั่ง วุ้นเส้น

๒.๔ ไข่ เป็นอาหารที่มีประโยชน์มาก ในรายที่ไม่มีปัญหาไขมันในเลือดสูง ควรรับประทานไข่สัปดาห์ละ ๓ ฟอง ส่วนผู้ที่มีไขมันในเลือดสูงอาจรับประทานสัปดาห์ละ ๒ ฟอง เพราะไข่แดงมีสารที่ทำให้ไขมันในเลือดสูง แต่รับประทานไข่ขาวได้ทุกวัน ชนิดของไข่ เช่น ไข่ไก่ ไข่เป็ด

๒.๕ ไขมัน

๑) ไขมันจากสัตว์มีสารทำให้ไขมันในเลือดสูง ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดแข็ง โรคหัวใจขาดเลือด ชนิดไขมัน ได้แก่ น้ำมันหมู น้ำมันไก่ นำมันวัว มันกุ้ง ครีม เนย เนื้อสัตว์ติดมัน เครื่องในสัตว์ หอยนางรม เป็นต้น

๒) ควรใช้น้ำมันพืช เช่น น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันข้าวโพด น้ำมันรำข้าว น้ำมันดังกล่าวมีกรดไลโนเลอิค เป็นกรดไขมันช่วยลดไขมันในเลือดได้

๓) ควรหลีกเลี่ยงน้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว กะทิ รวมทั้งผลิตภัณฑ์จากน้ำมันปาล์มและน้ำมันมะพร้าว เช่น ครีมเทียมผสมกาแฟ

๒.๖ น้ำตาล การปรุงอาหารควรหลีกเลี่ยงการเติมน้ำตาล เครื่องดื่มควรโรยน้ำตาลเพียงเล็กน้อย ไม่ให้รสหวานจัด ตลอดจนสาร ที่ให้ความหวานทุกชนิด เช่น น้ำผึ้ง น้ำตาลกรวด น้ำตาลทรายขาว-แดง น้ำมะพร้าวอ่อน น้ำตาลผลไม้บรรจุกล่อง เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ มีผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงรวดเร็ว

๒.๗ เกลือ อาหารที่ปรุงด้วยเกลือ หรืออาหารรสเค็มจัด จะทำให้เกิดโรคความดันโลหิตสูง ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีเกลือมาก เช่น น้ำปลา ซีอิ้ว ซอสต่างๆ น้ำมันหอย ปลาเค็ม เต้าเจี้ยว กะปิ

๒.๘ อาหารสำเร็จรูป ต้องจำกัดปริมาณเช่นเดียวกับอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาลชนิดอื่นๆ เช่น น้ำอัดลมไดเอทชนิดกระป๋อง คุกกี้ไดเอท (บางชนิดมีเส้นใยอาหารสูง แต่ไม่เหมาะกับโรคเบาหวาน)

๓. อาหารที่รับประทานได้ไม่จำกัดปริมาณ

๓.๑.๑ ผักกาด เช่น ผักกาดหอม ผักกาดขาว ผักกาดขาวปลี ผักกาดเขียว หัวผักกาดสด

๓.๑.๒ ผักใบเขียว เช่น ผักกวางตุ้ง ผักตำลึง ผักบุ้งจีน คะน้า ผักตังโอ๋ สายบัว

๓.๑.๓ ผักชนิดหัว เช่น ฟักเขียว น้ำเต้า บวบ มะระ แตงกวา แตงร้าน มะเขือยาว ต้นหอม มะละกอดิบ พริกต่างๆ กะหล่ำปลี

๓.๒ ผักลักษณะเป็นผล หรือหัว ผักสุกปริมาณ  ๑๐๐ กรัม จะมีแป้ง น้ำตาล ๕ กรัม และโปรตีน ๒ กรัม

๓.๒.๑ ผักตระกูลถั่ว เช่น ถั่วฝักยาว ถั่วพู ถั่วงอก ถั่วงอกหัวโต ถั่วแขก ถั่วลันเตา

๓.๒.๒ ผักชนิดดอก – หัว เช่น

- กระหล่ำดอก กระหล่ำปม ดอกหอม ดอกขจร ดอกแค ดอกกุ๋ยช่ายขาว

- ขิง แครอท หัวปลี หัวหอมเล็ก หัวหอมใหญ่ หน่อไม้ เห็ดฟาง เห็ดนางฟ้า เห็ดโคน หน่อไม้ฝรั่ง ต้นกระเทียม

๓.๒.๓ ผักชนิดผล เช่น พริกหวาน มะเขือเทศ มะเขือเปราะ มะเขือพวง มะเขือม่วง มะแว้ง มะรุม สะตอ

๓.๒.๔ ผักชนิดใบ เช่น ชะอม สะเดา ผักกะเฉด ผักชี ยอดกระถิน ใบชะพลู บร๊อคโคลี ผักบุ้งไทย ผักขม ยอดแค

๓.๓ เครื่องเทศเพิ่มรสชาติอาหารต่างๆ เช่น น้ำส้มสายชู มะนาว พริกไทย พริกสด มัสตาร์ด และเครื่องดื่มประเภทชา-กาแฟไม่ใส่น้ำตาลหรือนมข้น

อาหารที่เหมาะกับผู้เป็นเบาหวานที่มีไขมันสูง หรือต้องการลดน้ำหนัก ควรเป็นอาหารจากธรรมชาติ ผ่านการปรุงแต่งน้อยที่สุด ใช้น้ำมันน้อยที่สุด คือ อาหารเพื่อสุขภาพที่แท้จริง เช่น แกงจืด แกงเลียง แกงส้ม ต้มยำปลาทู แกงป่า ต้มโคล้ง นึ่ง ย่าง ยำ ผักต่างๆ มีเส้นใยอาหารมาก มีประโยชน์ ทำให้อิ่มท้องนานและลำไส้ใหญ่ทำงานได้ดี ระบบภายในกายสะอาดส่งผลให้ผิวพรรณสดใส

การรักษาสุขภาพอนามัยของตนเอง เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่เป็นเบาหวาน ซึ่งสามารถปฏิบัติได้โดยไม่ยากลำบาก เพราะหลายเรื่องเป็นสิ่งที่คนปกติกระทำเป็นกิจวัตรประจำวัน เพียงแต่เมื่อเป็นเบาหวาน จะต้องเพิ่มความสนใจและความระมัดระวังเป็นพิเศษ ในบางเรื่อง เช่น การจัดหรือกำหนดอาหาร ผลของการดูแลรักษาตนเองดีสม่ำเสมอจะช่วยให้ผู้ที่เป็นเบาหวานมีสุขภาพดี และป้องกันหรือชะลอการเกิดโรคแทรกซ้อน และที่สำคัญ คือ ทำให้ผู้เป็นเบาหวานสามารถควบคุมโรคเบาหวานได้ดีมีคุณภาพชีวิตที่ดีเช่นคนปกติ

นายแพทย์มงคล มะระประเสริฐศักดิ์  อายุรแพทย์โรคหัวใจ ร.พ.แพร่

เยี่ยมผู้ป่วยที่บ้าน

•แก้ไขล่าสุด• ( •วัน•อาทิตย์•ที่ 16 •กันยายน• 2012 เวลา 22:59 น.• )