บ้านตำหนักธรรมหรือบ้านแม่คำมีตำหนักธรรมเดิมชื่อบ้านไฮ่...บ้านไร่ เหตุที่ชื่อว่าบ้านไร่ เพราะราษฎรที่มาตั้งถิ่นฐานครั้งแรกอพยพมาจากบ้านเหมืองค่า  บ้านสบู   อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ และบ้านตอนิมิต อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ ราษฎรเหล่านั้นได้มาทำไร่ทำสวนปลูกฝ้าย ปลูกอ้อย ปลูกข้าว ฯลฯ ซึ่งติดกับบริเวณลำห้วยแม่คำมีประมาณ ๒๐ หลังคาเรือน แล้วเรียกชื่อหมู่บ้านตัวเองว่าบ้านไร่  ประมาณปี  พ.ศ.  ๒๕๒๐  ต่อมามีชาวบ้านคนหนึ่งชื่อนายเต๋ ได้นำแพะมาเลี้ยงที่ทางทิศตะวันตกของหมู่บ้าน และมีร่องน้ำเล็กๆ อยู่ข้างบ้านจึงเรียกว่าร้อง(ร่อง) ปู่เต๋ ต่อมามีราษฎรมาอาศัยมากขึ้น แล้วพร้อมใจกันตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านแม่คำมีแพะ” ทั้งนี้เพราะมีการเลี้ยงแพะกันมากนั่นเอง เมื่อตั้งหมู่บ้านขึ้นแล้ว ก็ได้ตั้งวัดขึ้นเป็นครั้งแรกในบริเวณท่าร้างซึ่งอยู่ในซอย ๓  ตรงกันข้ามโรงเรียนแม่คำมีตำหนักธรรม  (ตำหนักธรรมวิทยาคาร)

ปัจจุบัน   หลังจากนั้นก็ย้ายมาตั้งบริเวณป้อมตำรวจในปัจจุบัน ซึ่งติดกับลำห้วยแม่คำมีตรงข้ามกับบ้านมีคำมีศรีภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ ต่อมามีการตัดถนนและผ่านบริเวณวัด ดังนั้นจึงย้ายวัดมาตั้งอยู่บริเวณที่ตั้งปัจจุบัน ในปี พ.ศ. ๒๔๓๕ ต่อมาปี พ.ศ. ๒๔๖๙ ได้เปลี่ยนชื่อจากบ้านแม่คำมีแพะเป็นบ้านแม่คำมีตำหนักธรรม สาเหตุที่เปลี่ยนชื่อนั้น สืบเนื่องมาจาก สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงนครสวรรค์วรนิมิต บริพัตร พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่๕ แห่งราชวงศ์จักรีได้เสด็จประพาสนครน่าน โดยช้างและม้าพอเสด็จมาถึงเขตติดต่อระหว่างบ้านแม่คำมี ศรีภูมิ อำเภอเมือง ติดกับบ้านแม่คำมีตำหนักธรรม  อำเภอร้องกวาง ได้ทรงหยุดพักเสด็จประทับในพลับพลา  ที่ข้าราชบริพารที่ตามเสด็จและราษฎรสร้างขึ้นถวาย ชาวบ้านเรียกพลับพลาที่ประทับว่า “โฮงกุลี” ปัจจุบันที่ทั้งสองแห่งนี้เป็นที่ราชพัสดุ หมู่บ้านนี้ยังคงเรียกบ้านแม่คำมีตำหนักธรรมมาตลอด หลักฐานพอจะยืนหยัดได้ ก็คือปัจจุบันมีโรงเรียนประถมศึกษาประจำหมู่บ้านคือ  “โรงเรียนแม่คำมีตำหนักธรรม(ตำหนักธรรมวิทยาคาร)” ในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้ยกระดับหมู่บ้านขึ้นเป็นตำบลตำหนักธรรม บ้านตำหนักธรรม  หรือบ้านแม่คำมีตำหนักธรรม  มีนายวุฒิ วงศ์แพระ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก และเมื่อยกระดับขึ้นเป็นตำบล มีนายมนัสภุมิรินทร์ เป็นกำนันคนแรก

สภาพปัจจุบัน  พ.ศ.  ๒๕๔๒  ตำบลตำหนักธรรม แบ่งการปกครองออกเป็น ๘ หมู่บ้าน คือหมู่ที่ ๑ บ้านสะเลียมเหนือ หมู่ที่ ๒ บ้านตำหนักธรรม หมู่ที่ ๓ บ้านสะเลียมใต้ หมู่ที่ ๔ บ้านตำหนักธรรม หมู่ที่ ๕ บ้านสะเลียมเหนือ หมู่ที่ ๖ บ้านตำหนักธรรม หมู่ที่ ๗ บ้านสะเลียมเหนือ หมู่ที่ ๘ ตำหนักธรรม ปัจจุบันตำบลตำหนักธรรม  ขึ้นอยู่กับการปกครองอำเภอหนองม่วงไข่  จังหวัดแพร่

•แก้ไขล่าสุด• ( •วัน•ศุกร์•ที่ 14 •กุมภาพันธ์• 2014 เวลา 20:10 น.• )